Welk advies geef jij je leerling wanneer een voorrangsvoertuig de lesauto nadert? Gert Staal is docent bij de Politie Oost-Brabant en geeft rijvaardigheidstrainingen aan agenten. Tijdens het ondernemersontbijt van de Nationale Rijschooldag legde hij uit hoe de politie rijdt in een noodsituaties. Als het rijgedrag van een spoeddienst voorspelbaar is, is de kans op ongelukken kleiner. Kennis die voor de rijschool goed van past komt. 

Elke dag gaan zo’n 2.000 keer de sirenes en zwaailichten aan bij een spoedrit. Dat gebeurt niet alleen bij voertuigen van politie, brandweer en ambulance, maar ook bij andere voertuigen, zoals die van Rijkswaterstaat of bij een donortransport. Die spoedritten leiden nog wel eens tot een verkeersongeval, vandaar dat er rijvaardigheidstrainingen worden gegeven aan de chauffeurs. Bij de politie verzorgt Gert Staal deze rijlessen. Agenten zijn verplicht elke drie jaar een training te volgen om veilig met spoed uit te kunnen rukken.

Vlot, veilig en voorspelbaar

“Wat vooral belangrijk is tijdens zo’n spoedrit, is dat er vlot, veilig en voorspelbaar wordt gereden”, benadrukt Staal tijdens het ondernemersontbijt. Een spoedrit wordt gereden met of zonder sirenes. “Als mensen een zwaailicht zien of sirenes horen, dan reageren ze daarop. Ze proberen de hulpdiensten te helpen, wat fantastisch is, maar dat gebeurt niet altijd op een even veilige manier. Vandaar dat de voorspelbaarheid belangrijk is.”

De TON-methode

Eén van de methodes die de chauffeurs in de rijvaardigheidstrainingen toepassen is het ‘tegengesteld opvallend naderen’, afgekort tot TON. Dat houdt in dat er aan de andere kant van de rijbaan wordt gereden, zonder in te gaan halen. Tegenliggers houden in omdat ze zien dat een hulpdienst nadert en de mensen die voor de auto rijden minderen vaart of stoppen. Zo is de zichtbaarheid van het voertuig groter en ontstaat er ruimte om veilig en vlot door te rijden. Hoe groot een risico is, is afhankelijk van zowel kans als het gevolg van een botsing. Hoe harder je rijdt, hoe meer schade er is.

Het is dus belangrijk dat je een goede perceptie hebt van mogelijke gevaren. Wie veel risicoperceptie heeft, komt minder vaak in de problemen. Het doel van de TON-methode is dat het rijgedrag van een spoedrit voorspelbaarder wordt, zodat het voor de andere weggebruikers makkelijker is om te reageren.

Rustig aan

In onderstaande video zie je precies hoe de TON-methode werkt.

Staal: “De gouden regel in het verkeer is: ‘rustig aan, want ik heb haast’.” De methode is in 2011 ontwikkeld door het Bureau Rijopleidingen Politie Midden Nederland, oorspronkelijk als alternatief voor tussendoor rijden.

Praktische tips

Weten hoe de TON-methode werkt, geeft handvatten voor de rijles. Staal gaf aan het einde van zijn sessie een handig overzicht van hoe te reageren in verschillende situaties:

  • Bij een rotonde: rij een extra rondje zodat het voertuig voorbij kan;
  • Bij verkeerslichten: laat de rijstroken voor links- of rechtsaf vrij;
  • Bij verkeerslichten zonder vrije rijstrook: rij niet door rood. De hulpdienst vindt zelf zijn weg;
  • Op de provinciale weg: rij rustig door met de toegestane snelheid en hou zoveel mogelijk rechts aan. De hulpdienst zoekt zelf een goed moment om in te halen. Wijk alleen uit naar een verhard weggedeelte zoals een parkeerhaven – en geef dan ook tijdig richting aan.

Bron: rijschoolpro.nl